Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında diyabetin en hızlı arttığı ülkeden biri… 2000’li yılların ilk çeyreğinde dünya genelindeki diyabetli sayısı 400 milyonu aştı, yani her 11 kişiden biri bu hastalığın pençesinde. Dünyada bu kadar fazla hasta olması nedeniyle 2007 yılında Birleşmiş Milletler diyabeti global bir tehdit olarak ilan etti! Peki, bir salgın gibi milyonlarca kişinin başına dert olan diyabet Türkiye’de neden bu kadar yaygın? VM Medical Park Pendik Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Tayfun Garip, “Tip 2 diyabette beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik önemli bir faktör. Beyaz ekmek, pirinç pilavı, patates kızartması soframızdan eksik olmuyor. Bunlar kan şekerini hızla yükselten ve diyabete davetiye çıkaran şeyler. Diyabet cinsel hayatı da etkiliyor. Erkeklerde yorgunluk, sertleşme gibi sorunlara, kadınlarda ise vajinal enfeksiyonlara neden olarak cinsel isteksizliğe yol açıyor” diye konuştu.
SIK İDRARA ÇIKMA GENEL BELİRTİ AMA…
Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretememesi durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Günümüzde Tip 1 diyabetin oluşumu önlenemiyor. En yaygın olarak görülen Tip 2 diyabet ise başlangıçta önlenebilir bir durumdur; çünkü çoğu zaman şişmanlığa ve hareketsizliğe bağlanmaktadır. Susuzluk, çok su içme ve sık idrara çıkma, kilo kaybı, tekrarlayan enfeksiyonlar, el ve ayaklarda uyuşma, sertleşme kusuru ve daha ciddi vakalarda koma, diyabetin başlıca belirtileridir. Ancak hastaların yüzde 30-50 kadarının klasik belirtileri vermeyebileceğini de akılda tutmak gerekir.
FELÇ DE EDEBİLİR, KÖR DE!
Kalp krizi, kalp yetmezliği tablosu, beyin felci, körlük, böbrek yetmezliği, vasküler hastalıklar (damar hastalıkları), sinir hasarları, diyabetin neden olduğu hastalıklardır. Diyabet cinsel hayatı da etkiler. Erkeklerde sıklıkla görülen cinsel işlev bozukluğu (sertleşme bozukluğu gibi…) diyabetik 45 yaş grubundaki erkeklerde yüzde 5 civarında iken, 75 yaş üzerinde yüzde 50’lere yükselir. Diyabette sağlıklı bir cinsel hayat için hem kadın hem de erkek açısından iyi kan şekeri kontrolü (iyi glisemik kontrol) önemlidir. Kan şekerindeki dalgalanmalar (yüksek ve düşük şeker olma hali) cinsel hayatı olumsuz etkileyebilir. Erkekteki yüksek şeker hastaları yorgun bırakabilir ve sonuç olarak ereksiyon sorunlarına sebebiyet verebilir, kadında ise yüksek şeker vajinal enfeksiyonlara zemin hazırlayarak ağrı ve isteksizlik oluşturabilir.
AŞIRI ŞEKER TÜKETEN DİYABET OLABİLİR!
Her yiyeceğin, yemek sonrası kan şekerini yükseltme hızları farklıdır. Bu yiyeceklerin, kan şekerini yükseltme hızlarına ‘glisemik indeks’ adı verilir. Kurufasulye, nohut, mercimek, bulgur, kepekli ekmek, elma, armut gibi yiyeceklerin glisemik indeksleri düşük; beyaz ekmek, patates, pirinç, havuç, muz, kavun ve üzümün glisemik indeksleri ise yüksektir. Glisemik indeksi yüksek olan yiyecekler, kan şekerini hızla yükseltirler. Hazır ambalajlı atıştırmalıklar, fast food yiyecekler (kızarmış patates hamburger gibi…) kan şekerinde ani artışa neden olup, insülinin normal salınımını bozar. Beslenirken bu hususu göz önünde bulundurmak gerekir. Diyabetik hastaların beslenme programları kişiye özel ve besin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Genel olarak beslenmede; doymuş ve trans yağları içeren gıdalar, şeker ve tuz kısıtlanmalı, öğünlerde tam tahıllara, sebzelere ara öğünlerde meyve, kuruyemiş veya yoğurt gibi gıdalara öncelik verilmelidir.
İNSÜLİN BAĞIMLILIK YAPMAZ
Şeker hastalığı ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Tedavi ile kan şekeri normal sınırlarına çekilebilir. Kan şekerinin normal sınırlarda olması kişiyi, şekerin olumsuz sonuçlarından korur. Şeker düşürücü ilaçlar zamanında ve düzenli olarak kullanılmalıdır. İnsülin bağımlılık yapmaz. Kan şekerinin dengelenmesi için gerekli bir hormondur. Kilonun ideal oranda tutulması gerekir. Düzenli bir egzersiz planı yapılmalıdır. Sportif faaliyetler kişinin özelliklerine göre değerlendirilmelidir. Şeker hastalığından korunmak için, beslenme kadar önemli bir yere sahip olan düzenli egzersiz sağlığın korunmasında da etkilidir.