Aile Şirketleri Neden Uzun Ömürlü Olmuyor? Aile Anayasası Neden Gerekli?
Geçtiğimiz günlerde, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Türkiye’deki tüm işletmelerin yüzde 95’ini aile şirketlerinin oluşturduğunu, bu şirketlerin ortalama ömrünün 25 yıl olduğunu ve sadece yüzde 3’ünün döndüncü kuşağa geçebildiğini söylemişti.
Aile şirketlerinin uzun ömürlü olmadığı gerçeğinden yola çıkarak bu yazımızda “aile anayasası” hakkında bilgi vermek isteriz. Nitekim, aile anayasası, aile şirketlerinin uzun ömürlü olmasında olmazsa olmaz nitelikte…
Aile anayasası, dünyada olduğu gibi ülkemizde de uzun ömürlü ve başarılı aile şirketleri tarafından kullanılmakta.
Peki aile anaysası nedir? Aile anayasası aslında bir sözleşmedir. Bu sözleşme içerisinde aile üyesi şirket hissedarlarının ve yöneticilerinin uygulamakla yükümlü olduğu kurallar yazmaktadır.
Aile anayasası hazırlamak için öncelikle aile üyelerinin bir araya gelerek belli noktalar üzerinde fikir anlaşması yapması gerekmekte. Hemfikir olunan esas başlıklar taraflarca daha sonra detaylandırılmakta ve uzun soluklu bir şirket yönetim ve kar dağılım sistemi kurulmakta.
Aile anayasasında pek tabi öncelikli olarak, pay sahibi aile üyelerinin bilgileri bulunmaktadır. Sonrasında aile üyelerinin şirketteki pozisyonları ve görev tanımları net olarak belirlenmektedir. Şirketin yönetimi ile aile arasındaki bağ, şirketin misyonu, departmanları, ortaya konmalı; ve ardından yönetim esasları, bütçe planlamaları, denetim, performans değerlendirme, terfi, ödül-ceza gibi bir takım kriterler açıklığa kavuşturulmalıdır.
Diğer önemli madde başlığı ise pay devirleri (aile içi ve aile dışına pay devri ile ilgili farklılık arz eder formülasyon), kar dağıtımı, şirketin menkul ve gayrimenkul malvarlığının nasıl yönetileceğinin planlaması ile ilgilidir.
Aile anayasasının en önemli hedefi aile şirketinin sürekliliği ile birlikte ailenin birlik ve beraberliğinin sağlanmasıdır. Zira, aile üyeleri çok sayıda olabilir. Aileye evlilik yoluyla yeni üyeler katılabilir. Bu durumda şirketin uzun vadede nasıl işletileceği konusunda anlaşmaya varmak tüm aile üyeleri için en uygun çözümdür.