Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, depremin hemen ardından yaşanabilecek patlamaya dikkat edilmesi gereken önlemleri sıraladı.
Erken uyarının önemi…
Dünyada 6 ülkede halen kullanılmakta olan erken bilgilendirme sisteminin ürünü de konutların yaygınlaştırılmasını ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Bu şekilde kazanılan zaman diliminde; evlerde doğalgaz vanasından gaz kesilebilir, ana giriş kapıları ve yangın merdivenlerine açılan kapılar açılır, ayakkabı giyilir ve deprem çantası alınabilir.” dedi.
Depremden sonra parçalanabilirde ortaya çıkabilir mi?
Deprem sonrasında yangın çıkma riskinin en çok doğalgaz sızıntısı ve patlamaları, elektrik kısa devreleri, kimyasal madde sızıntıları, araç patlamaları ve ısıtma sistemlerinin kaynaklanabileceğini anlatan Dr. Öğr. Rüştü Uçan, deprem sırasında boru kırılması nedeniyle gaz sızıntısı yaşanabileceği, İGDAŞ gibi küresel deprem algılama sistemiyle ana vanaları kapatıldığı bilinse de bina içinde gaz patlaması otomatik kesebilecek sistemlerin patlaması, aksi halde, bina içinde sızan gazın bir patlamayla ve patlamaya neden olduğunu kaydetti.
Elektrikli araçların yangının söndürülmesi son derece zor
Dr. Üyesi Rüştü Uçan, şöyle devam etti:
"Elektrik devreleri; bina ve trafolarda meydana gelen patlamalar devreye girer, bu da yanar.
Nasıl bir senaryo ile karşılaşırız?
Depremin ardından ilk korumanın birçok yerde gaz sızıntılarının yaşanabileceğine dikkat edilmesi Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, elektriklerin kesilmesiyle birlikte devralan jeneratörlerin yönetimi oluşturma riskinin arttığını belirtti.
Dr. Üyesi Rüştü Uçan, "Enkaz altında gaz hatlarından sızan doğalgazın bir kaynakla patlaması, geniş alanlarda patlamaya neden olabilir. Yoğun yapılaşmış yapının aynı anda birden fazla patlama çıkması, itfaiyenin olay yerine ulaşmasını zorlaştırabilir. Normal arıza 7 dakikada müdahale edilebiliren ekipler, deprem sonrasında yıkım nedeniyle erişim sağlayamayabilir. Bu da patlamaların büyüyerek felakete dönüşmesi yol." diye konuştu.
Yangın riskine karşı alınması gereken önlemler
Dr. Üyesi Rüştü Uçan, deprem öncesi parlama riskine karşı alınması gereken önlemleri şöyle söyledi:
“Konut ve iş yerlerine otomatik gaz kesici vanalar takılmalı.
Elektrik ve doğalgaz tesisatları düzenli olarak denetlenmeli.
Sanayi tesisleri için detaylı acil durum planları hazırlanır.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve İGDAŞ gibi hızlı gaz kesme sistemleri düzenli olarak test edilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.
Mahallenin bazılarında depolama birimlerinde söndürme ekipmanları bulundurulmalı.
Yangın tatbikatları ile halk bilinçlendirilmeli.”
Yangının anında yapılması gerekenler:
Dr. Üyesi Rüştü Uçan, deprem sonrasında kısa sürede yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
“Gaz kokusu alınıyorsa kılavuz yaratacak hareketlerden kaçınmalı (anahtar açmak, telefon kullanmak gibi...).
Bina hızlı ve düzenli şekilde terk edilir.
Doğalgaz vanası ve elektrik sigortası kapatılmalıdır.
Küçük yangınlarda yangın tüpü ile onarım yapılması, büyük yangınlarda itfaiyeye haber verilip uzaklaşılmalıdır.
Toplanma alanına ulaşılmalı ve bilgiler kurumsalle paylaşılmalıdır.”
Yangın riskine karşı öneriler
Dr. Üyesi Rüştü Uçan, patlama riskine karşı önerilerde bulunarak, "Her evde yangın tüpü ve yangın battaniyesi bulundurulmalı, nasıl saklandığı öğrenilmeli. Deprem çantasında el feneri, düdük, çakmak ve küçük bir yangın battaniyesi yer almalı. Aile içinde acil durumda yapılacaklar planlanmalı. Mahallelerde gönüllü afet birimleri oluşturulmalı." Şekilli şekiller tamamlandı.