CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, 2025 yılının Ocak-Haziran dönemine ait
tarımsal ithalat verilerini değerlendirdi. AKP iktidarının tarım politikalarının
üretimi değil ithalatı öncelediğini, Türkiye’nin kendi kendine yeten bir ülke
konumundan çıkarıldığını vurgulayan Sarıbal, TÜİK verilerine göre, 2025’in ilk
yarısında hububat, baklagiller, yağlı tohumlar ve türevlerini kapsayan ithalat
geçen yıla göre yüzde 7,4 artışla 7 milyar dolara ulaştığını belirtti. Milletvekili
Sarıbal, “Bu rakam, yılın devamında tarım ithalatında yeni rekorların
kırılacağının habercisi. Buğdaydan mısıra, pamuktan ayçiçeğine kadar temel
ürünlerde dışa bağımlılık arttı. Türkiye, tarımda kendi kendine yeten bir ülke
olmaktan çıkarıldı. Çiftçiye değil ithalatçıya kazandıran bu politika, hem
üreticiyi hem de tüketiciyi yoksullaştırıyor. AKP’nin 23 yıllık tarım
politikalarının özeti, ‘üreten değil, ithal eden Türkiye’dir” dedi. Türkiye’nin
tarımsal destek bütçesinin 2025 yılı için 135 milyar TL olarak belirlendiğini
hatırlatan Sarıbal, “İlk 6 ayda çiftçilere 89,7 milyar TL ödendi. Bu rakam,
yalnızca yağlı tohumlar ve türevleri için yapılan ithalat ödemelerine denk.
Çiftçiye hak ettiği desteği vermeyen iktidar, çok uluslu tarım tekellerine
milyarlarca dolar aktarıyor. Çiftçinin alın teri değil, ithalat lobilerinin çıkarı
korunuyor” diyerek tepki gösterdi.
PAMUK, MISIR VE SOYA FASÜLYESİNDE REKOR İTHALAT
2025’in ilk 6 ayında ithalat listesinde ilk sırayı pamuk alırken, Milletvekili
Sarıbal, pamuk ithalatının miktar bazında yüzde 41 artarak 1 milyar 68 milyon
dolara çıktığını, toplamda 620 bin tona ulaştığını söyledi. Soya fasulyesi
ithalatının ise yüzde 17 artışla 1 milyar 50 milyon dolar seviyesine geldiğini
belirten Sarıbal, “Ham ayçiçeği yağı ithalatı miktar bazında yüzde 18 düşmesine
rağmen 908 milyon dolarlık değerle üçüncü sırada yer aldı. Mısır ithalatı da 854
milyon dolarlık değerle dördüncü sırada kendisine yer buldu. Mısır ithalatında
yüzde 61’lik bir artış yaşandı. Temmuz sonu itibariyle ithalat 4,1 milyon tona
yükseldi. Mısır büyük ihtimalle bu yıl tüm zamanların ithalat rekorunu kıracak.
2023 yılında tüm zamanların ithalat rekoru kırılan buğdayda TMO’nun
depolarında biriken stokların eritilmesi amacıyla buğday ithalatında 2024 yılı
2
Haziran ayında başlayan ve yaz aylarında katı şekilde uygulanan yasak 2025
yılının ilk üç ayında da devam etti. Bu nedenle ithalat yüzde 65 oranında
azalarak 343 milyon dolarda kaldı” diye konuştu.
İHRACATTA KISITLAMA, İTHALAT LOBİSİNE KIYAK
AKP’nin tarım politikalarının çiftçiyi tasfiye edip ithalatçı lobileri
zenginleştirdiğini kaydeden Sarıbal, “2025 yılının ilk yarısında ihracat
sıralamasında öne çıkan ürünler arasında fındık içi, yüzde 2,3 oranında
gerilemeye rağmen zirvedeki yerini korudu. Fındık içi ihracat geliri 663 milyon
doları aştı. Listede ikinci sırada yer alan rafine ayçiçeği yağı ihracatı ise yüzde
25,3’lük artışla 552 milyon dolara ulaştı. Bu ürünleri, 428 milyon dolarlık
ihracat hacmiyle buğday unu takip etti. Ancak buğday unu ihracatı yılın ilk üç
ayındaki ekmeklik buğday ithalatında uygulanan kısıtlamalar nedeniyle geçen
yıla oranla yüzde 36,6 oranında bir azalma gözlendi” dedi. Ayçiçeği tohumu
ithalatındaki yüzde 260’lık artışa dikkati çeken Sarıbal, “22 Temmuz 2025
tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Yağlık Ayçiçeği Tohumu ve Ham Ayçiçeği
Yağı İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar ile 12 Ocak
2026- 31 Mayıs 2026 tarihleri arasında 1 milyon ton yağlık ayçiçeği tohumu
ithalatı için yüzde 0 gümrük vergili tarife kontenjanı açıldı. Buna karşılık olarak
400 bin ton ham ayçiçeği yağı ithalatında ise yüzde 20 gümrük vergisi
uygulanacak. Söz konusu tarife kontenjanı, 1 Temmuz-30 Kasım döneminde,
öncelikle yerli yağlık ayçiçeği tohumu alımı yapanlar ve ham veya rafine
ayçiçeği yağı üreten sanayicilere dağıtılacak. Bu karar gelecek yıl ayçiçeği
tohumu ithalatını daha da artıracak. Buna karşılık üretici ayçiçeğini maliyetine
bile satamıyor” ifadelerini kullandı.
